هیچ کار و حرفه ای بدون دانش، مهارت و اطلاعات به صورت اصولی و به شکل درست قابل انجام نیست، مدیریت
پروژه نیز حرفه ایست که نیاز مبرم به دانش و اطلاعات مربوط به پروژه ای که قرار است مدیریت و برنامه ریزی شود،
دارد.
عبارت PMBOK که مخفف Project Management Body Of Knowledge می باشد. در زبان فارسی به پیکره
دانش مدیریت پروژه یا به عبارت ساده تر دانش مدیریت پروژه ترجمه شده است.
دانش مدیریت پروژه چیست؟
منظور از دانش مدیریت پروژه مجموعه ی کامل و جامعی از اطلاعات، مهارت و دانش در رابطه با پروژه می باشد که
پیکره دانش مدیریت پروژه را تشکیل می دهد
PMBOK معروف ترین استاندارد جهانی است که توسط موسسه PMI (Project Management Institute) آمریکا با
هدف ایجاد انسجام در حوزه ی مدیریت پروژه به صورت یک کتابچه ی راهنما در سال 1987 منتشر شد، که تقریبا هر
چهار سال یکبار نسخه ی جدیدی از این استاندارد، ارائه می شود. و در حال حاضر جدیدتریت نسخه ی موجود، نسخه ی
6 است که در سال 2017 تدوین شده است.
PMBOK قدیمی ترین و کاربردی ترین استاندارد، و همچنین زبان مشترکی برای مدیریت پروژه ها در سراسر دنیا
می باشد.
PMBOK نه تنها برای مدیران پروژه، بلکه برای همه ی افراد حاضر در پروژه و حتی برای کسانی که حین اجرا به
پروژه اضافه می شوند، ضروری و مورد نیاز است، چراکه با مستند سازی هایی که برای همه اجزای پروژه انجام می
شود جایگاه و وظایف هر جزء به طور واضح بیان شده و طبق استاندارد انجام می شود.
آگاهی و تسلط بر دانش مدیریت پروژه، لازمه ی موفقیت هر پروژه ای است. و همچنین عدم بکار گیری و پیاده سازی
درست دانش مدیریت پروژه، منجر به شکست یا ناتمام ماندن پروژه ها می شود.
حوزه های دانش PMBOK :
حوزه های دانش استاندارد PMBOK در ویرایش ششم، مدیریت پروژه را به 10 حوزه ی دانش یا Knowledge Areas
تقسیم می کند.
این 10 حوزه عبارتند از:
-
مدیریت یکپارچگی (Integration Management):
این حوزه شامل شناسایی، تعریف و ترکیب اطلاعات می باشد، تا بتوان پروژه را به طور کلی مدیریت کرد.
-
مدیریت محدوده(Scope Management) :
این حوزه شامل ملزومات جمه آوری اطلاعات و اطلاع همه ی افراد پروژه نسبت به هدف پروژه و آنچه که پروژه را
در برمی گیرد، می باشد.
-
مدیریت زمانبندی (Schedule Management):
این حوزه به نحوه ی مدیریت زمانی افراد بر وظایف خود مربوط می شود.
-
مدیریت هزینه(Cost Management) :
این حوزه به بخش مالی پروژه مربوط می شود، که شامل برآورد همه ی هزینه های پروژه می باشد.
-
مدیریت کیفیت (Quality Management):
این حوزه کیفیت پروژه و فعالیت ها را ارزیابی می کند تا نتیجه ی کار مطابق انتظار مشتری باشد.
-
مدیریت منابع (Resource Management) :
این حوزه منابع مورد نیاز برای اجرای پروژه، و وظایف آنها را مشخص می کند.
-
مدیریت ارتباطات(Communication Management) :
این حوزه برنامه ریزی های مربوط به ارتباطات پروژه را تدوین کرده و تمامی ارتباطات را بررسی و کنترل می کند.
-
مدیریت ریسک (Risk Management):
این حوزه شامل ریسک ها، ارزیابی کمی و کیفی ریسک ها و پاسخ به آنهاست.
-
مدیریت تدارکات (Procurement Management):
این حوزه مربوط به برنامه ریزی برای خرید نیازهای پروژه است. همچنین شامل کنترل خرید یا قراردادهای اجاره
ملزومات می باشد.
-
مدیریت ذینفعان (Stakeholder Management):
این حوزه در رابطه با شناسایی ذینفعان، نقش، تاثیز و نیاز آنها در پروژه می باشد.
علاوه بر این PMBOK پروژه را به 5 گروه فرآیندی نیز تقسیم میکند که عبارتند از:
-
گروه فرآیندی آغازین:
شامل فرآیندهایی است که در راستای تعریف یک پروژه جدید یا یک فاز جدید از یک پروژه موجود ، با کسب مجوز
انجام می شود.
-
گروه فرآیندی برنامه ریزی:
شامل فرآیندهایی است که در راستای تکمیل پروژه تعریف شده در برنامه مدیریت پروژه برای تامین مشخصات پروژه انجام می شوند.
-
گروه فرآیندی اجرا:
شامل فرآیندهایی است که در راستای اجرای پروژه برای هماهنگ کردن افراد و سایر منابع و بکار گیری آنها برای
اجرای پروژه انجام می شود.
-
گروه فرآیندی نظارت و کنترل:
شامل فرآیندهایی که برای پیگیری، تنظیم، پیشرفت و عملکرد پروژه مورد نیاز می باشند. همچنین حوزه هایی که به
تغییرات یا به روز رسانی نیاز دارند را شناسایی می کند و تغییرات را انجام می دهد.
-
گروه فرآیندی خاتمه:
شامل فرآیندهایی است که جهت نهایی کردن تمامی فعالیت های همه ی گروه های فرآیندی انجام می شوند تا پروژه
پایان یابد.
و اما چرا PMBOK مهم است؟
در سراسر جهان برای تبدیل شدن به مدیر پروژه حرفه ای باید مدرک PMP(Project Management Professional)
داشته باشیم. منبع اصلی آزمون PMP کتاب راهنمای PMBOK می باشد. حتی اگر به فکر گرفتن مدرک هم نباشیم باز هم
استاندارد PMBOK به ما کمک می کند تا به عنوان یک مدیر پروژه بتوانیم یک نظم کلی برای اجرای پروژه و رسیدن به
هدف مورد نظر داشته باشیم. همچنین اگر می خواهیم به عنوان یک مدیر با دیگران ارتباط برقرار کنیم باید این زبان
مشترک را بلد باشیم.
دانش مدیریت پروژه در حال حاضر رو به حرکت و پیشرفت است پس اگر میخواهیم در دنیای کسب و کار باقی بمانیم
باید بطور مداوم در رابطه با این استاندارد مطالعه داشته باشیم.
علاوه بر این PMBOK هم برای شرکت ها مفید است و هم برای کارکنان، PMBOK به شرکت ها اجازه می دهد تا
فعالیت بخش های مختلف خود را طبق چهارچوب خاصی استاندارد کنند.
به طور کلی دنبال کردن و یادگیری این استاندارد فواید بسیاری برای مدیران پروژه دارد که باعث موفقیت بیشتر در مسیر
شغلی، ارتباط موثر با سایر افراد حاضر در این حیطه و به روز ماندن در حوزه ی مدیریت پروژه می شود.
